Nghị quyết số 60-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính đã chính thức được triển khai, hợp nhất TP HCM, tỉnh Bình Dương và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thành một đơn vị hành chính mới - TP HCM mới.
TP HCM mới có diện tích 6.772 km², với khoảng 14 triệu dân. Điều quan trọng không nằm ở diện tích lớn hay dân số đông, mà khu vực này đã tích hợp được các thế mạnh về địa kinh tế và địa chính trị.
Trước đây, chúng ta thường nói đến "tứ giác phát triển" gồm TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu. Hiện nay, chỉ riêng TP HCM đã chiếm phần lớn vai trò trong tứ giác này. Khi TP HCM mới được liên kết chặt chẽ với Đồng Nai, tạo nên quy mô lớn, sẽ không còn là câu chuyện liên kết vùng đơn thuần.
TP HCM đang từng bước trở thành trung tâm kinh tế biển lớn nhất của cả nước. Với việc hợp nhất 3 địa phương, TP HCM mới sẽ hình thành một hệ thống cảng biển có sức hút rất lớn, bao gồm cảng Cái Mép - Thị Vải và các cảng vệ tinh liên kết với nhau.
Một yếu tố cực kỳ quan trọng khác là quy hoạch và triển khai khu thương mại tự do gắn với cảng Cái Mép - Thị Vải, hình thành một vành đai công nghiệp - đô thị quy mô lớn. Bình Dương đã quy hoạch khoảng 25.000 ha đất để phát triển đô thị công nghiệp, còn Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 16.000 ha. Với hệ thống hạ tầng đang được triển khai mạnh mẽ, vành đai công nghiệp - đô thị này có thể trở thành một trung tâm công nghiệp mới, lớn nhất cả nước, với tiềm năng mà ít nơi nào có được. Vấn đề không chỉ là cộng gộp 3 địa phương, mà là hình thành một địa thế mới.
Về mặt không gian đô thị, hiện nay, toàn bộ khu vực này đã được đưa vào quy hoạch, nằm trong khuôn khổ các định hướng chung. Cần nhấn mạnh, dù trước đây các địa phương quy hoạch riêng lẻ nhưng hiện tại đều bám theo Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về phát triển vùng Đông Nam Bộ. Ba địa phương này đều phát triển theo mô hình đa trung tâm, sẽ được kết nối thông qua hệ thống đường sắt đô thị, đang được khẩn trương triển khai.
Về các động lực phát triển chính, có 5 trụ cột lớn cần được ưu tiên, gồm: Vành đai công nghiệp với thế mạnh đặc biệt về công nghiệp chế biến, chế tạo; dịch vụ cảng biển - logistics gắn với các trung tâm thương mại quốc tế; công nghệ cao; trung tâm tài chính quốc tế; du lịch và phát triển bất động sản du lịch gắn với biển và các đô thị vệ tinh. Năm trụ cột này chính là động lực then chốt, định hình cho sự phát triển đột phá và bền vững của khu vực trong tương lai.
Với các cơ chế đặc thù hiện nay, như Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội, cần áp dụng không chỉ cho TP HCM hiện hữu, mà cho toàn bộ khu vực "tứ giác phát triển" gồm cả Đồng Nai. Chỉ như vậy mới tạo được động lực phát triển xứng tầm.
Lúc này, chính quyền TP HCM mới nên định hình một sa bàn quy hoạch tổng thể - mô phỏng toàn bộ diện tích quy hoạch, cho thấy viễn cảnh trong 10-20 năm tới để có định hướng hành động vì một thành phố mới phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.
CÙNG CHUYÊN MỤC
